عظیم ترین آسانسور جهان در واقع به چرخ فالکرک گفته می شود که در نزدیکی شهر فالکرک، در مركز اسكاتلند، قرار گرفته شده است. این چرخ در واقع ابزاری برای منتقل کردن قایق ها می باشد که کانال فورت اند کلاید و کانال یونین را به یکدیگر متصل می کند. چرخ فالکرک وسیله ای بالابر و گردان می باشد که در نزدیکی دهکده تام فور هیل واقع شده و در ماه می سال 2007 توسط ملکه الیزابت دوم افتتاح گردید. می توان گفت اختلاف ارتفاع دو کانال در محل قرار گرفتن چرخ فالکرک، 24 متر می باشد یعنی تقریبا برابر یک ساختمان هشت طبقه.
مجری ساخت این چرخ، شرکت مهندسی باترلی در دبی بود که پروژه های هزاره را با هدف اتصال دو كانال فورت اند کلاید و یونین راه اندازی نموده بود. این دو کانال، در گذشته هم از طریق یازده دریچه قفل شونده به یكدیگر متصل می شدند كه پس از سال 1930 متروك مانده و از بین رفته بودند.
كمسیون طرح های هزاره تصمیم گرفت كه مجددا این دو كانال را كه در مركز اسكاتلند قرار گرفته اند به یكدیگر متصل كرده و در واقع، مجددا گلاسكو را به ادینبورگ پیوند بزند. در میان طرح های مختلف ارائه شده طرح چرخ فالكرك، برنده شد. همانند سایر پروژه های هزاره در محل احداث این پروژه اقامتگاه، رستوران و فروشگاه هایی نیز در نظر گرفته شده است. هزینه ساخت چرخ فالكرك 17.5 میلیون پوند و كل پروژه 84.5 میلیون پوند بوده است.
گردش عظیم ترین آسانسور جهان یا همان چرخ فالکرک، به وسیله محوری که در دو انتهای آن روی یاتاقان های مخصوص قرار گرفته انجام می شود. حلقه بیرونی این یاتاقان ها بر روی پایه بتونی قرار گرفته و ثابت شده است. حلقه داخلی این یاتاقان ها دارای چرخدنده داخلی است و به شکل یک حلقه گردنده عمل می کند. این حلقه چرخان از طریق مجموعه ای از 10 موتور هیدرولیک که در بخش ثابت یاتاقان قرار گرفته اند حرکت می کند.
حرکت این موتور ها به وسیله یک پمپ هیدرولیک که از طریق یک موتور الکتریکی فعال می شود، انجام می شود. محور هر یک از این موتور ها به چرخدنده ای متصل است که به صورت چرخدنده سیاره ای ثابت عمل می کنند و از این طریق حلقه داخلی یاتاقان و محور را می گردانند. در نهایت چرخ با سرعت زاویه ای یك هشتم دور در دقیقه میچرخد.
چاله بار انداز، یک قسمت خشک و عایق شده در مقابل آب است که اگر آب به پمپ های تعبیه شده وارد شود می توان در این قسمت آن را تخلیه نمود. زمانی كه بعد از گردش چرخ، بازو ها به صورت عمودی قرار گرفتند و سیستم متوقف شد، دریچه مخزن باز شده و ورود و خروج قایق ها ممکن می شود.
می توان گفت فضای زیر مخزن حمل در این حالت خالی می ماند. اگر چنین چاله ای وجود نداشت، هر بار در گردش چرخ بازو ها وارد آب می شدند و در این حالت مشكلات زیادی از جمله اغتشاشات آب و عدم پایداری مخزن و نیز نیاز به توان بیشتر برای غلبه بر ویسكوزیته (چسبندگی) آب به وجود می آمد.
مخازن مذكور در واقع می بایستی با همان سرعت گردش چرخ، اما در خلاف جهت چرخش آن، بگردند تا از سقوط قایق ها یا ریختن آب از مخازن جلوگیری شود. انتهای هر كدام از این مخازن، در دو سمت، به چرخ هایی مجهزند كه روی سطح داخلی حفره های 8 متری (روی بازوها) حركت می كنند. لذا مخازن به این چرخ ها تكیه داشته و امكان چرخش دارند. گردش مخازن توسط مجموعه ای از چرخدنده ها كنترل می شود.
این مجموعه شامل سه چرخدنده حلقه ای 8 متری و دو چرخدنده كوچك مابین آنها میشود كه همگی دارای دنده های خارجی هستند. چرخدنده بزرگ مركزی، بصورت یك چرخدنده خورشیدی ثابت عمل می كند و برای جلوگیری از حركت آن، جدا از محور در سمت موتور خانه و روی پایه بتنی نصب شده است.چرخدنده های كوچك، بصورت چرخدنده های سیاره ای عمل كرده و روی بازو (سمت موتورخانه) نصب می شوند.
وقتی موتور ها چرخ و بازو ها را می گردانند چرخدنده های سیاره ای كوچك با چرخدنده خورشیدی مركزی درگیر می شوند و در نتیجه چرخدنده های سیاره ای با سرعت بیشتری نسبت به چرخ ولی در همان جهت شروع به گردش می كنند. چرخ دنده های سیاره ای مذكور، سپس با چرخدنده های حلقه ای بزرگی كه به انتهای هر یك از مخازن متصل و ثابت شده اند درگیر شده و باعث گردش آن ها با سرعت برابر با چرخ و در جهت عكس آن می گردند. در نتیجه مخازن در طول حركت همواره پایدار و كاملا تراز خواهند ماند.
برای دریافت مشاوره بیشتر می توانید با ما در گروه مهندسی صنعتی غدیر در تماس باشید.