• پشتیبان سایت
• مقالات
• 0

آسانسور چرخ دنده ای

تصور افراد عادی از آسانسور، که معمولا پس از اتمام ساخت و ساز، از آن استفاده می نمایند، وسیله ای لوکس است که دارای حرکت عمودی بوده و به تردد کردن سهولت می بخشد. از طرفی دیگر، مهندسان و فنی کاران که اطلاعات بیشتری در این زمینه دارند، آسانسور را وسيله ای که دارای ريل، سيم بکسل، موتور و … است، می شناسند.

این گونه آسانسور ها به چاهک و موتورخانه احتیاج دارند و باید کاملا پوشیده باشند و اغلب برای محیط های اداری و منازل به کار برده می شوند اما در کارگاه های ساختمانی، محيط های صنعتی، لنگر ها، تجهيزات نفت و گاز، نيروگاه ها، سيلو ها، و در پروژه های بازسازی، استفاده از آسانسور هايی از نوع کششی و هيدروليک از نظر اقتصادی و فنی به صرفه نمی باشد. در چنین محيط هایی، برای حمل مواد و مصالح، تجهيزات و پرسنل از آسانسور های چرخ دنده ای (Rack & pinion) استفاده می شود.

اجزای تشکیل دهنده آسانسور های چرخ دنده ای به شرح زیر است:

• ستون:

در واقع سازه فلزی دستگاه همان ستون آن می باشد که در سراسر مسير حرکت، نصب شده و به سازه جانبی متصل می گردد و معمولا جهت محافظت سطح آن، به صورت Hot dip galvanized است. جهت آسان شدن حمل و نصب، ستون ها به صورت قطعات کوچک (section) ساخته می شوند.

• Rack(دنده)

دنده ای سراسری و از جنس فولاد مخصوص است که روی ستون نصب می شود.

• Pinion (چرخ)

چرخ این آسانسور ها روی کابين نصب می شود و به وسيله موتور به حرکت در می آيد؛ در سراسر مسير حرکت، چرخ با دنده ها (Rack) درگير بوده و با حرکت چرخ، کابين به حرکت در می آيد.

• کابین:

کابين آسانسور های چرخ دنده ای، معمولا يک اتاقک از جنس آلومينيوم اکسترود شده است و فريم آن فولادی بوده که سطح آن، به صورت Hot dip galvanized می باشد. داخل يا روی کابين، موتور های محرک، چرخ و تابلو فرمان نصب می شود.

• سوئیچ های حدی:

برای حفظ ايمنی در پايين ترين و بالاترين حد مسير حرکت، اين سوئيچ ها نصب می شوند.

• ضربه گیر:

ضربه گير ها در پايين آسانسور نصب می شوند و معمولا از جنس فنر فولادی اند.

• ترمز اضطراری:

 زمانی که سرعت آسانسور از حد مشخصی بالا رود، ترمز اضطراری عمل کرده و مانع از سقوط آسانسور می شود. در واقع ترمز اضطراری جهت ایمنی می باشد.

• کابل متحرک:

کابل در آسانسور های چرخ دنده ای بر خلاف آسانسور های معمولی که در آن ها، سيگنال های بين تابلو فرمان و کابين را منتقل می کند، تنها جهت تغذيه برق سه فاز يا تک فاز موتور های محرکه استفاده می شود.

• ضامن يا خلاص کن:

هنگام قطع شدن برق، برای پايين آوردن کابين، با تحريک اين ضامن، می توان کابين را با سرعتی قابل کنترل توسط اپراتور به سوی پايين به حرکت درآورد.

• موتور گيربکس :

سيستم محرک آسانسور های چرخ دنده ای، همان موتور است که بسته به ظرفيت و طول مسير، تعداد آن ها تفاوت دارند.

• شستی ها:

معمولا کنترل آسانسور های چرخ دنده ای به صورت push-button است؛ اما بسته به ترافيک و تعداد توقف از سيستم Full collective و در شرایط ضروری به صورت دوبلکس که در آسانسور های معمولی موجود می باشد، قابل استفاده است.

• سيستم اور لود:

برای جلوگيری از استفاده بيش از ظرفيت این آسانسور ها، سیستم اور لود به کار برده می شود.

• تابلو فرمان :

تابلو فرمان که از جنس استیل می باشد، در داخل يا روی کابين نصب می گردد. در آن رله ها، کنتاکتور، ترمينال ها، درايو v.v.v.f  موتور و وسايل برقی تعبيه می شوند.

• درب کابين :

درب کابين آسانسور های چرخ دنده ای، به صورت گيوتينی و ريلی که به يک سمت باز می شود، ساخته می شود.

دیگر ویژگی های آسانسور چرخ دنده ای:

آسانسور های چرخ دنده ای دارای سرعتی حدود 0.5 – 1.2 متر بر ثانیه بوده و ارتفاعی تا 250 متر را طی می کنند. مواد استفاده شده در ساخت اين آسانسور ها، بستگی به شرايط محيطی مکان نصب دارد. کابين اين آسانسورها معمولاً از آلومينيوم، اکسترود می شود. فريم کابين و ستون ها از فولادی که سطح آن برای محافظت به صورت Hot dip galvanized است، ساخته می شوند. تابلو برق و جعبه های اتصالات برقی، از جنس استيل زنگ نزن می باشند.

همچنین در برخی کاربرد های خاص مثل لنگرگاه های ساحلی يا تجهيزات نفتی، لازم است که روش های دیگری به کار برده شود. برای مثال در مکان هایی که گرد و خاک زیاد است، وسايل باید با درجه حفاظتی الکتريکی (IP) بالا استفاده شوند يا مثلا در صنايع نفت، با توجه به Zoom بندی ها، بايد مناسب ترين وسايل الکتريکی از لحاظ Explosion proof بودن و مناسب ترين وسايل مکانيکی از لحاظ مقاومت در برابر خوردگی انتخاب شود.

مزیت های آسانسور های چرخ دنده ای:

• به دليل وجود تابلو فرمان و موتور در کابين آسانسور، هزينه سنگين احداث موتورخانه و چاهک آسانسور از بين می رود.

• حتماً نبايد مسير حرکت عمودی باشد؛ مسير حرکت می تواند به صورت منحنی يا شيب دار باشد.
• هيچ محدوديتی از لحاظ ارتفاع در عمل وجود ندارد.
• دارای قابلیت نصب در داخل و خارج از ساختمان و همچنين جهت سطوح شيب دار و قوس دار می باشد.
• از آن جا که پروفیل های استفاده شده در آن باریک بوده و طراحی خاصی دارند، در مکان هايی که فضای مورد استفاده از ارزش بالايی برخوردار است، استفاده از چنين دستگاهی بسيار مقرون به صرفه می باشد.
• زمان قطع برق، با استفاده از نيروی جاذبه زمين و با سرعتی کنترل شده به پايين منتقل می شود.
• دارای حرکت بسيار نرم، با استفاده از سيستم v.v.v.f می باشد.

در این مقاله با نوع دیگری از آسانسور آشنا شدید. برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون این موضوع به سایت گروه مهندسی صنعتی غدیر مراجعه نمائید.